Αλλαγές και ανατροπές σε συντάξεις και εισοδήματα για πάνω από 4 εκατομμύρια ασφαλισμένους στον ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ, συνταξιούχους και εργαζομένους, περιλαμβάνει η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αναμένεται να αποσταλεί σήμερα στη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, προκειμένου στη συνέχεια να πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή. Στο ενδιάμεσο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, ενώ έως τα μέσα Φεβρουαρίου εκτιμάται ότι ο νέος ασφαλιστικός «νόμος Βρούτση», που θα αντικαταστήσει σειρά διατάξεων του «νόμου Κατρούγκαλου» που έχουν κριθεί αντισυνταγματικές, θα έχει ψηφιστεί.

Το τελικό σενάριο που φαίνεται πως «κλείδωσε» χθες και αφορά τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης βάσει των οποίων υπολογίζεται το ανταποδοτικό σκέλος των συντάξεων, προβλέπει σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» αυξήσεις από τα 30 έτη και μία μέρα ασφάλισης, ώστε μετά τα 40 έτη ασφαλιστικού βίου το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης να ξεπερνάει κατά τι το 50%. Η δομή του συστήματος υπολογισμού του ανταποδοτικού σκέλους των συντάξεων παραμένει ίδια. Αυξάνονται όμως οι συντελεστές αναπλήρωσης, από τα 30 έτη και πάνω, με στόχο να οδηγούν σε αναπλήρωση 50%-50,5% για 40 έτη ασφάλισης. Να σημειωθεί ότι σήμερα, για τα 31 έτη ασφάλισης, η συνολική αναπλήρωση ανέρχεται σε 27,79%, φθάνει τα 33,81% για τα 35 έτη ασφάλισης και τα 42,8% για τα 40 έτη. Πλέον, το σενάριο που φαίνεται να επιλέχθηκε από τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, με τη βοήθεια και των αναλογιστικών προβολών ως προς το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε βάθος χρόνου, που περιλαμβάνει η απαιτούμενη αναλογιστική μελέτη, προβλέπει ποσοστά αναπλήρωσης της τάξης του 40% για τα έτη ασφάλισης από 30 έως 35 και κοντά στο 50,5% για τα 40 έτη ασφάλισης. Από τα 41 έτη και άνω και για κάθε έτος ασφάλισης εξετάζεται μικρότερη προσαύξηση, καθώς φαίνεται πως εγκαταλείφθηκε το σενάριο της επιβολής πλαφόν στα 42 έτη.

Στον τομέα των επικουρικών συντάξεων, δεν προβλέπονται αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού τους. Οι αυξήσεις που εκτιμάται ότι θα δοθούν σε περίπου 300.000 με 320.000 συντάξεις, αφορούν όσους το καλοκαίρι του 2016 υπέστησαν τις περικοπές του νόμου Κατρούγκαλου, καθώς επιβλήθηκε μαχαίρι σε επικουρικές συντάξεις που στο άθροισμα με τις κύριες ξεπερνούσαν τα 1.300 ευρώ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, οι ωφελούμενοι θα δουν απευθείας αυξήσεις στην τσέπη τους από 5 έως 196 ευρώ, ενώ μεσοσταθμικά 99,57 ευρώ. 

Σημαντική μείωση από 60% στο 30% προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες, διάταξη του σχετικού σχεδίου νόμου, στο «πέναλτι» των συνταξιούχων που εργάζονται. Η μείωση δείχνει αύξηση του ποσού που θα μπαίνει στην τσέπη του εργαζόμενου συνταξιούχου της τάξης του 75%.   

Στον τομέα των συντάξεων, κεντρικό ρόλο στη μεταρρύθμιση του υπουργείου Εργασίας διαδραματίζει η διοικητική και οργανωτική ενοποίηση του ΕΦΚΑ (κύριες συντάξεις) με το ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ βοηθήματα) με τη δημιουργία του e-ΕΦΚΑ. Στόχος είναι να προκύψουν οικονομίες κλίμακας και να βελτιωθεί ο χρόνος απονομής των συντάξεων, ώστε έως τον Ιούνιο του 2021 το 90% των νέων συντάξεων να εκδίδεται ψηφιακά.

Αλλάζουν όλα στις εισφορές 1,4 εκατ. μη μισθωτών και αγροτών

Στον τομέα των εσόδων, οι παρεμβάσεις του υπουργείου Εργασίας στην επικείμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση αφορούν τις εισφορές αλλά και τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού στήριξης του συστήματος. Οι νέες ασφαλιστικές εισφορές για 1,4 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες αποδεσμεύονται από το εισόδημα και είναι ελεύθερης επιλογής. Oσο για την πρόσθετη χρηματοδότηση με 970 εκατ. ευρώ για το 2020 και ίση με το 0,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα έτη, αυτή προβλέπεται ότι θα καλύπτει τις αυξήσεις των συντάξεων, καθώς και άλλες πρόσθετες ή έκτακτες συνταξιοδοτικές δαπάνες.

Αναλυτικά, το νέο σύστημα εισφορών για τους επαγγελματίες αποσυνδέει τις καταβολές από τα εισοδήματα και το ύψος του κατώτατου μισθού. Θεσμοθετούνται κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων για όλους, τις οποίες θα μπορεί να επιλέγει κάθε χρόνο ο ασφαλισμένος ελεύθερα. Η επιλογή του θα καθορίζει και τη μελλοντική σύνταξη. Στην πράξη, υποχρεωτική θα είναι μόνο η πρώτη κατηγορία, ενώ οι άλλες 5 θα είναι προαιρετικές. Μία κατηγορία θα αφορά μόνο τους νέους επαγγελματίες με δραστηριότητα έως 5 έτη. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία θα ανέρχεται στα 220 ευρώ τον μήνα (μαζί με τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας). Οι υπόλοιπες 5 προαιρετικές ασφαλιστικές κατηγορίες διαμορφώνονται σε 262 ευρώ, 312 ευρώ, 373 ευρώ, 445 ευρώ και 576 ευρώ. Οι νέοι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι με ασφάλιση έως 5 έτη θα μπορούν να καταβάλλουν 136 ευρώ τον μήνα.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κατηγορίες των εισφορών για τους αγρότες. Διαμορφώνονται έξι κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία ανέρχεται σε 119 ευρώ. Οι υπόλοιπες 5 προαιρετικές  κατηγορίες διαμορφώνονται σε 143 ευρώ, 171 ευρώ, 205 ευρώ, 246 ευρώ και 319 ευρώ. Και στο νέο σύστημα οι αγροτικές εισφορές ακολουθούν 3ετή μεταβατική περίοδο. Το 2021 η ελάχιστη εισφορά διαμορφώνεται στα 121 ευρώ, ενώ οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ως εξής: 146 ευρώ, 174 ευρώ, 210 ευρώ, 251 ευρώ και 326 ευρώ. Νέα αύξηση προβλέπεται για το 2022 ώστε η ελάχιστη εισφορά για τους αγρότες να διαμορφωθεί και τελικώς να παγιωθεί στα 124 ευρώ. Οι νέοι αγρότες με ασφάλιση έως 5 έτη θα υπάγονται σε μια υποκατώτατη ασφαλιστική κατηγορία και θα πληρώνουν 85 ευρώ τον μήνα, 86 το 2021 και 88 το 2022.

Τέλος, αλλαγές προβλέπονται και για τους εργαζομένους με δελτίο παροχής υπηρεσιών, σε περίπτωση που είναι ταυτόχρονα και μισθωτοί. Οσοι καλύπτουν από τον μισθό τους την ελάχιστη εισφορά των 210 ευρώ (κύρια ασφάλιση και υγεία) τότε θα απαλλάσσονται πλήρως από την υποχρέωση ασφάλισης για τα εισοδήματα από το μπλοκάκι.