Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την ιστορική οκταήμερη απεργία των Τριατατικών Υπαλλήλων στις 14 Απρίλη 1942 - 14 Απριλίου 2022.
Είναι η πρώτη μεγάλη απεργία που αποτόλμησαν Δημόσιοι Υπάλληλοι στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ευρώπη.
Στην εκπλήρωση του Εθνικού καθήκοντος οι Τριατατικοί πρώτοι έδωσαν τη μάχη μ’ ενθουσιασμό και θάρρος, όταν οι βάρβαροι και μισητοί εχθροί σκορπούσαν τον τρόμο στα εκατομμύρια των σκλαβωμένων λαών της Ευρώπης. Η μάχη αυτή ήταν ο πρόλογος του Εθνικού μας έπους στα χρόνια της σκλαβιάς.
Οι Ταχυδρομικοί, ως το πιο ζωντανό κύτταρο και αγωνιστικό κομμάτι των Τριατατικών Υπαλλήλων, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα. Αντιδρούν, ξεσηκώνονται και απεργούν μαζικά,… για το ψωμί και την λευτεριά. Το παράδειγμα τους ακολουθούν και άλλοι κλάδοι των Δημοσίων Υπαλλήλων.
Οι εκβιαστικές προσπάθειες των κατακτητών της δοσιλογικής κυβέρνησης του Τσολάκογλου και των διεφθαρμένων οργάνων της για διάσπαση της απεργίας δεν έφεραν αποτελέσματα, η πείνα δεν καταβάλλει τους απεργούς και πέφτουν στο κενό. Επιστρατεύουν το προσωπικό, αποσιωπούν το γεγονός, απειλούν, αρχίζει η τρομοκρατία. Οι συμμετέχοντες, οι οργανωτές ή οι υποκινητές της απεργίας, με νόμο θα τιμωρούνται με την εσχάτη των ποινών, το θάνατο. Κανείς ωστόσο δεν υποχωρεί, αντέχουν. Υψώνουν το κεφάλι, θέλουν να ζήσουν. Ο αγώνας συνεχίζεται και φτάνει μέχρι την τελική νίκη.
Αυξάνεται ο μισθός που καταβάλλεται κάθε δεκαπενθήμερο, η μερίδα του ψωμιού, η ενίσχυση των συνεταιρισμών, απελευθερώνονται οι κρατούμενοι.
Η απεργία του 1942 ξεκίνησε από το Κεντρικό Ταχυδρομείο, που ήταν τότε στην πλατεία Κοτζιά – στο Μέγαρο Μελά – υπήρξε το πρώτο δείγμα της αντιστασιακής δράσης των εργαζομένων, ισχυρό ράπισμα στις δωσίλογες κυβερνήσεις και τις αρχές κατοχής.
Πριν καλά - καλά τελειώσει ο δύσκολος χειμώνας του 1941-1942, και ενώ η πείνα και η εξαθλίωση μάστιζαν τον αστικό πληθυσμό της χώρας, οι υπάλληλοι του Κεντρικού Ταχυδρομείου Αθηνών αντιμετωπίζουν ένα πρόσθετο μεγάλο πρόβλημα, τη φυματίωση.
Τα θύματα του λιμού που θερίζει και τους δημοσίους υπαλλήλους έχουν την περίοδο εκείνη αυξηθεί. Οι εργαζόμενοι του Κεντρικού Ταχυδρομείου αποφασίζουν να ενεργήσουν συγκαλώντας επιτροπή διαμαρτυρίας, η οποία θα απευθυνόταν αρχικά στη διεύθυνση ζητώντας λύση στο επισιτιστικό πρόβλημα και διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η συνάντηση αποβαίνει άκαρπη και ο Διευθυντής απειλεί τους υπαλλήλους με απόλυση. Η αιμόπτυση και η λιποθυμία ενός υπαλλήλου θα πυροδοτήσει περαιτέρω την οργή τους. Η εργασία σταματά και όλοι διαμαρτύρονται στους δρόμους έξω από το κτήριο. Εν μέσω της πιο δύσκολης ίσως περιόδου της Κατοχής οι Ταχυδρομικοί θα οδηγηθούν σε απεργία διαμαρτυρίας ενάντια στους κατακτητές και τους κυβερνώντες συνεργάτες τους. Την επόμενη μέρα η απεργία γενικεύεται σε όλο το Τριατατικό προσωπικό. Ο υπουργός Συγκοινωνιών Μουτούσης θα σπεύσει να καταδικάσει την απεργία χαρακτηρίζοντας την αντιπολιτευτική κίνηση. Στις 15 Απριλίου μαζί με τον Υπουργό Οικονομικών προβαίνουν στην έκδοση διατάγματος σύμφωνα με το οποίο:
«επιστρατεύονται πολιτικώς και επιτάσσονται … αι υπηρεσίαι του προσωπικού Τ.Τ.Τ. πάσης κατηγορίας και βαθμού. Προθεσμία προσελεύσεως του προσωπικού ορίζεται η πρωία της 16ης τρέχοντος. Καλείται όθεν άπαν το προσωπικόν ωρισμένων Τ.Τ.Τ. γραφείωντο αποσχόν των καθηκόντων του, όπως προσέλθη προς ανάληψιν της υπηρεσίας του. Καθ όσον οι μη συμμορφούμενοι θέλουσιν υποστή τας προβλεπομένας υπό του άρθρου 8 του υπ αριθμ. 1986/1939 Α.Ν. βαρείας κυρώσεις».
Δύο μέρες αργότερα το Υπουργείο Συγκοινωνιών θα επιστρατεύσει τους αδιόριστους αποφοίτους των προπαρασκευαστικών σχολών Τ.Τ.Τ. των ετών 1939-1941, για να αναλάβουν άμεσα υπηρεσία εφόσον το μέτρο της επίταξης δεν θα έχει καμία επιτυχία. Την ίδια μέρα που η κυβέρνηση επιστρατεύει το Τριατατικό προσωπικό, η Κεντρική Πανυπαλληλική Επιτροπή κηρύσσει γενική απεργία όλων των δημοσίων υπαλλήλων. Τη γενική ευθύνη του συντονισμού και του συνολικού έργου της απεργίας αναλαμβάνει η Κεντρική Επιτροπή Αγώνα. Εκείνη είναι που θα καθορίσει σε συνεδρίασή της και τα αιτήματα της γενικής απεργίας. Οι απεργοί ζητούν: να δοθούν τρόφιμα στους υπαλληλικούς συνεταιρισμούς, να αναπροσαρμοσθούν οι μισθοί, να δοθεί δάνειο 150.000 δρχ. καθώς και να επιστρέψουν οι υπάλληλοι μετά τη λήξη της απεργίας στις θέσεις τους. Η κυβέρνηση παραμένει αδιάλλακτη. Με νομοθετικό διάταγμα Συντακτικού χαρακτήρα «εμπλουτίζει» το νόμο της 14ης Μαρτίου 1928 «περί απεργούντων υπαλλήλων» με το εξής άρθρο:
«Όταν η απεργία δημοσίων λειτουργών διενεργείται του κράτους διατελούντος υπό εξαιρετικάς συνθήκας και περιστάσεις αποτελεί ιδιώνυμον έγκλημα τιμωρούμενον και δια της ποινής του θανάτου. Οι απεργούντες εισάγονται δι απ ευθείας κλήσεως εντός 24 ωρών ενώπιον εκτάκτου πενταμελούς Στρατοδικείου καταρτιζομένου δι αποφάσεως του Υπουργού της Εθνικής Αμύνης. Κατά της εκδιδομένης αποφάσεως ουδέν ένδικον μέσον επιτρέπεται, εκτελείται δ αυτής εντός 24 ωρών από της εκδόσεώς της.» «Ελεύθερον Βήμα», 18 Απριλίου 1942.
Η μαζική και μαχητική απεργία του Απρίλη έμεινε ως μαγιά και ως αναφορά για τις επόμενες που θα συνεχίσουν τους επόμενους σκληρούς κατοχικούς μήνες.
Σήμερα στην Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, (Πλατεία Κοτζιά) που πήρε το όνομά της από εκείνες τις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις κατά των Γερμανών κατακτητών που έλαβαν χώρα έξω από το κεντρικό κτήριο των Ταχυδρομείων (Μέγαρο Μελά), τοποθετείται το 2014 σαν ελάχιστος φόρος τιμής, μνήμης και χρέους στους αγωνιστές του κλάδου της εποχής, από την τότε διοίκηση των Ελληνικών Ταχυδρομείων και την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Ταχυδρομικών (Π.Ο.Σ.Τ.), αναμνηστική πλακέτα με την αναφορά του σπουδαίου γεγονότος για τους εργαζόμενους, το Ταχυδρομείο, την πατρίδα και την Ευρώπη.
Το μεγαλύτερο όφελος των Τριατατικών υπαλλήλων (Ταχυδρομικών – Τηλεγραφητών – Τηλεφωνητών) από εκείνο τον μεγάλο απεργιακό αγώνα είναι ο ορισμός του ως σημείο αναφοράς, αντίστασης, μνήμης και παραδείγματος.
«Στις 14 του Απρίλη, ημέρα Τρίτη…. Απεργία!... Ζήτω η απεργία… για το ψωμί και τη λευτεριά…»
Φωτογραφικό Υλικό
