12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα «ξυπνάει» ελεύθερη, η Αθήνα «αναπνέει» μετά από 1.280 μαύρες μέρες.
Σαράντα δύο μαρτυρικοί μήνες για να γίνει το σκοτάδι φως.
«στης ελπίδας το μούχρωμα
η μέρα της δόξας έφτασε
ενάντια στην τυραννία
………………………
μέσα στης φυλακής τους τοίχους η αχτίδα
η Ελλάδα νάτην πάλι σηκώνεται..»
12 Οκτωβρίου 1944 μια μέρα σταθμός για την Αθήνα και για ολόκληρη την Ελλάδα, που σηματοδοτεί το τέλος μιας φρικτής περιόδου, της ναζιστικής κατοχής.
Οι Γερμανοί φεύγουν αφήνοντας πίσω τους μια κατεστραμμένη πόλη που μετράει τις πληγές της, με τους χιλιάδες νεκρούς της από την τρομερή πείνα και την εξαθλίωση, οι ιστορικοί κάνουν λόγο για πάνω από 40.000, με τις συλλήψεις και τις μαζικές εκτελέσεις αγωνιστών, με τα απάνθρωπα βασανιστήρια στα μπουντρούμια στη Μέρλιν και στη Γκεστάπο.
Ξημέρωνε ένα ηλιόλουστο πρωινό. Το ημερολόγιο Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 1944.
«Η πιο όμορφη, η πιο ελαφριά μέρα του κόσμου», έγραψε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, αποτυπώνοντας το συναίσθημα όλων των Ελλήνων.
Από νωρίς το πρωί ο ψίθυρος μεταφερόταν από στόμα σε στόμα: «Φεύγουν, οι Γερμανοί φεύγουν, είμαστε ελεύθεροι».
Λίγες ώρες αργότερα τα τελευταία καμιόνια των ναζί έβγαιναν από την Αθήνα παίρνοντας μαζί τους και τη ναζιστική σημαία που επί 3,5 χρόνια είχαν «καρφώσει» στον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
Μετά από τριάμισι χρόνια δουλείας και σκλαβιάς οι Αθηναίοι ανάπνεαν για πρώτη φορά τον μεθυστικό αέρα της λευτεριάς.
Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν χαρμόσυνα, ο λαός της Αθήνας, μια ανθρώπινη λαοθάλασσα, ξεχύνεται στους δρόμους κρατώντας ελληνικές σημαίες και γεμίζει την πλατεία Συντάγματος, την Ομόνοια και όλους τους κεντρικούς δρόμους.
Οι άνθρωποι αγκαλιάζονται, φιλιούνται, χορεύουν, κλαίνε, φωνάζουν συνθήματα, τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο.
Λευ – τε – ρω – θή – κα – με!
Νι – κή – σα – με!
Εικόνες ανείπωτης χαράς, ένα μεγάλο ξέφρενο πανηγύρι, ένα μεθύσι ελευθερίας.
«Τραγουδούσαμε, ήταν ένα πανηγύρι» θυμάται η Άλκη Ζέη. «Για μας που ζήσαμε αυτά τα μαύρα χρόνια ήταν η πιο χαρούμενη μέρα της ζωής μας. Νομίζαμε ότι τελείωσαν όλα και από δω και μπρος θα ήμασταν ελεύθεροι να ζήσουμε όπως θέλαμε».
Σε έκτακτο παράρτημά του, ο «Ριζοσπάστης» στο σχόλιό του με τίτλο «ΧΑΙΡΕ Ω ΧΑΙΡΕ ΛΕΥΤΕΡΙΑ!», γράφει:
«Χρόνια παλεύαμε νάρθης. Αιματοποτισμένοι οι δρόμοι μας, γεμάτα τα νεκροταφεία μας. Γκρεμισμένα τα σπίτια μας, χτικιό στα στήθη μας και κουρέλια σκεπάζουν το κορμί μας, μα κοίτταξέ μας φτερουγίζομε, λάμπομε! Η περηφάνεια λάμπει σαν φωτοστέφανος στων αγωνιστών τα κούτελα. Η μεγάλη ηρωική καρδιά της Ελλάδας, η Αθήνα μας Αναστήνεται».
Η αποχώρηση των Γερμανών δεν ήταν όμως αναίμακτη.
Ακόμα και την παραμονή εκτέλεσαν αγωνιστές, ενώ φεύγοντας επιχείρησαν να ανατινάξουν την Ηλεκτρική Εταιρεία που κάλυπτε όλη την πρωτεύουσα. Το εργοστάσιο σώθηκε ύστερα από σκληρή μάχη που έδωσε ένα τάγμα του ΕΛΑΣ.
Και να μην ξεχνάμε, ότι ενώ ροδοχάραζε η λευτεριά, ένα μήνα πριν την απελευθέρωση,, οι Γερμανοί εκτέλεσαν στην Καισαριανή 49 αγωνιστές και στο Δαφνί 72, μεταξύ των οποίων τη Λέλα Καραγιάννη και τις συναγωνίστριές της.
12 Οκτωβρίου 2016.
Φέτος η Αθήνα γιορτάζει την 72η επέτειο της απελευθέρωσής της από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής, με σειρά εκδηλώσεων που διοργανώνει ο Δήμος της Αθήνας σε διάφορα σημεία της πόλης καθ΄ όλη τη διάρκεια του Οκτωβρίου.
Μέσα από εκθέσεις φωτογραφικού και αρχειακού υλικού, μουσικές βραδιές, συναυλίες, ιστορικούς περιπάτους, δημόσιες συζητήσεις, προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών και αγώνα δρόμου στη μνήμη των θυμάτων του ναζισμού, οι Αθηναίοι θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα σημαντικότερα γεγονότα της Κατοχής, της Αντίστασης και της Απελευθέρωσης και τον τρόπο με τον οποίο αυτά αποτυπώθηκαν στη συλλογική ιστορική μνήμη.
72 χρόνια μετά θυμόμαστε και τιμούμε τις ηρωικές μορφές των αγωνιστών, τις ηρωικές σελίδες της ιστορίας μας, γιορτάζουμε την μέρα της λευτεριάς.
Τιμούμε μια ζωντανή και μαρτυρική σελίδα της ιστορίας ενός λαού, του Ελληνικού λαού που είπε ΟΧΙ στον φασισμό και το υπέγραψε με το αίμα του.
Και δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ζωή όσα σκοτάδια και αν περάσει, πάντοτε βρίσκει τον δρόμο προς το φως.
Φωτογραφικό Υλικό
