“Ο ηγέτης που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή”
Λίγες φορές η ιστορία έχει την “ευτυχία” να αναδείξει πολιτικούς ηγέτες που βάζουν τη σφραγίδα τους στην πορεία μιας χώρας.
Ίσως ήταν ο τελευταίος χαρισματικός ηγέτης. Ο ηγέτης που μπορούσε να ξεσηκώνει τα πλήθη.
Ο θάνατος του Ανδρέα την Κυριακή 23 Ιουνίου συγκλόνισε τη χώρα.
“Ημέρες πένθους. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έκλεισε τα μάτια του στις δύο και μισή χθες ξημερώνοντας Κυριακή 23 Ιουνίου 1996 αφού πρόβαλε για μεγάλο διάστημα σκληρή αντίσταση στη δύσκολη και άνιση μάχη με τη μοίρα. Ημέρες πένθους για τον άνθρωπο που σφράγισε με την ηγετική πολιτική παρουσία του την πορεία της χώρας τα τελευταία 35 χρόνια με ιδιαίτερα επιβλητικό “παρών” την περίοδο της μεταπολίτευσης. Δυναμικός λαϊκός ηγέτης, απόλυτος κυρίαρχος στον πολιτικό χώρο που ο ίδιος δημιούργησε, ενσάρκωσε μεσσιανικά τις προσδοκίες ενός πολύ μεγάλου τμήματος του ελληνικού λαού που τον περιέβαλε πολλές φορές με τυφλή εμπιστοσύνη. Η απουσία μιας τέτοιας πολιτικής φυσιογνωμίας δημιουργεί εκ των πραγμάτων ένα τεράστιο κενό. Ο πόλεμος μεταξύ των επιγόνων του έχει ήδη αρχίσει και η λύση δεν διαγράφεται εύκολη. Το σίγουρο είναι ότι το μετά τον Α. Παπανδρέου ΠΑΣΟΚ θα είναι ένα άλλο ΠΑΣΟΚ”, έγραφε η Αυγή.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 1919 στη Χίο. Γονείς του ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, και η Σοφία Μινέικο.
Ο μικρός Ανδρέας μεγάλωσε και ανατράφηκε μέσα σε ένα βαθιά πνευματικό και πολιτικό περιβάλλον, αφού τα χνάρια που έχει αφήσει ο πατέρας του στην ιστορία αυτής της χώρας ήταν έντονα.
Η πολιτική του σταδιοδρομία άρχισε το 1962, με την εκλογή του ως Βουλευτή Αχαΐας του Κόμματος της Ένωσης Κέντρου.
Τον Απρίλιο του 1967, συλλαμβάνεται από τη χούντα και τον επόμενο χρόνο αποφυλακίζεται και πηγαίνει στο εξωτερικό.
Το 1968, ιδρύει το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ), και αναπτύσσει σημαντική αντιστασιακή δράση μέχρι την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος, τον Ιούλιο του 1974.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, επιστρέφει στη χώρα και ιδρύει, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με το συντριπτικό ποσοστό 48% εκλέγεται πρώτο κόμμα.
Ένας πολιτικός που με το σύνθημα της «Αλλαγής» έβαλε την δική του ανεξίτηλη σφραγίδα στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και ίσως ήταν ο ηγέτης με τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά». Το ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε ήταν το πρώτο κόμμα εξουσίας στην ελληνική ιστορία με μαζική οργάνωση, αντί του παραδοσιακού κόμματος στελεχών.
Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση στη νεοελληνική πολιτική ιστορία έχουν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης , ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του ΑΣΕΠ και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, που καθιέρωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα, περιορίζοντας δραστικά τις «βασιλικές» εξουσίες του Προέδρου.
Άλλες σημαντικές τομές των κυβερνήσεών του ήταν η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982), οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων και η απαγόρευση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, η κατάργηση πολλών μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η άσκηση ακηδεμόνευτης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.
Συνήθιζε να λέει:
“Η ελευθερία, η ανεξαρτησία, η δημοκρατία δεν χαρίζονται. Η κατάκτηση τους είναι υπόθεση του λαού. Είναι υπόθεση μόνιμου αγώνα”.
Και αντί επιλόγου κάποια από τα λόγια του στο βιβλίο του «Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ» τόσο επίκαιρα και σήμερα:
«Η ουσία του Ελληνικού προβλήματος είναι απλή. Η πατρίδα μας είναι χώρα υπό κατοχή. Και η κατοχή είναι αμερικάνικη.
Μόνο οι στολές και η γλώσσα είναι ελληνική. Και λύση του ελληνικού προβλήματος δεν υπάρχει καμία στο πολιτικό επίπεδο. Η δημοκρατία στην Ελλάδα δεν θα φθάσει ,χωρίς την πραγματική, την ουσιαστική, την χωρίς όρους απελευθέρωση της από τα δεσμά που χάλκευσε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας. Γι’ αυτό ο αγώνας μας είναι εθνικοαπελευθερωτικός»